Miedzyguzkowe i daleko dotylne położenia żuchwy
Miedzyguzkowe oraz dużo dotylne położenia żuchwy są również określane mianem położenia centralnego lub centralnego zwarcia. Brill nazywa je miejscami mięśniowymi i więzadłowymi, mając je zbyt zakończenie fizycznej i więzadłowej drogi przywodzenia żuchwy. Obecnie (2008) stosowane istnieje ponad określenie „zwarcie centryczne". Jako zwarcie centrycz-ne Kleinrok i wsp. określają „kontakty zębów w dotylnym położeniu zwarciowym (kontaktowym) żuchwy, w wielkim zaguzkowaniu i na linii poślizgu pomiędzy tymi dwoma pozycjami żuchwy". Mięśniowa droga przywodzenia, zwana również nawykową, liczy na powolnym doprowadzaniu zębów dolnych do kontaktów okludalnych (zwarciowych) przy niedużym wysiłku mięśniowym. Mięśniowa droga przywodzenia kończy się zwarciem zębów i kształt ten opisywany jest jako mięśniowe położenie żuchwy. Położenie obecne jest jednakowe z położeniem, w jakim zęby przeciwstawne wybierają się w najpełniejszym kontakcie (zaguzkowaniu). Określenie „maksymalne kontakty miedzyguzkowe" uwypukla stosunki anatomiczne, podczas gdy „kontaktowe położenie mięśniowe" naświetla aspekt fizjologiczny tego tegoż położenia. Tak to obydwa te sezony są synonimami.
Więzadłowa droga przywodzenia żuchwy jest wówczas cenna, jaką przebywają wyrostki kłykciowe w stawach skroniowo-żuchwowych z miejsca, które wywołują w toku mięśniowego położenia żuchwy, do najbardziej dotylnego, zwanego więzadłowym położeniem żuchwy, od jakiego z pomocy na warunki anatomiczne nie może wystąpić żadne przesunięcie ku tyłowi. Jest zatem wówczas ruch, jaki że ku tyłowi wykonać żuchwa z pracy międzyguzkowej. Brill uważa, że ruch zamykania oraz budowania prowadzony przez wyrostki kłykciowe w terminie drogi więzadłowej jest doskonałym ruchem zawiasowym.
Zarb i wsp., opierając się na wcześniejszych pracach Posselta, Atwooda a indywidualnych, określają centralne położenie żuchwy w środek bardziej wrażliwy, podając definicje czterech jej założeń w konstrukcjach tego słowa:
1. Miedzyguzkowe położenie - położenie, w jakim są maksymalne kontakty zębowe. Używanymi synonimami są: nawykowe położenie zwarciowe, okludalne położenie zębów, okluzja centralna.
2. Mięśniowe (kontaktowe) położenie - prezentuje w okresie, w jakim powstaje kontakt powierzchni okludalnych zębów po uniesieniu się żu-
chwy z dania spoczynkowego, z działaniem minimalnej aktywności mięśniowej. Synonimy: kontaktowe (spoczynkowe) położenie, położenie centralne neuromięśniowe, położenie mięśniowe.
3. Dotylne położenie - stosunek żuchwy do szczęki przebiegający w okresie końcowego ruchu zawiasowego wyrostków kłykciowych. Synonimy: końcowe położenie zawiasowe, położenie więzadłowe, relacja centralna żuchwy.
4. Dotylne kontaktowe położenie - kontaktowe położenie zębów powstające na zakończenie zawiasowego ruchu zamykania. Synonimy: centralne danie kontaktowe.
Jest wiele teorii i hipotez wyjaśniających lub objaśniających centralne zwarcie, ale - upraszczając zagadnienie - można uznać, że jest ono w okresie końcowego ruchu zawiasowego osi łączącej wyrostki kłykciowe (głowy żuchwy), który korzysta miejsce na zakończenie przywodzenia żuchwy do szczęki.
Właśnie w piśmiennictwie fachowym wykorzystywane są określenia Bauera i Gutowskiego, którzy dają położenie spoczynkowe, położenie maksymalnego zaguzkowania, czyli zwarcie nawykowe, oraz dotylne położenie zwarciowe żuchwy. Ponadto jako położenie zwarcia centralnego określają stan, w którym danie maksymalnego zaguzkowania zakłada się z dotyl-nym położeniem zwarciowym. Można to przyjąć, że dotylne położenie zwarciowe żuchwy, maksymalne zaguzkowanie zębów oraz drogi poślizgu między tymi położeniami umieszczają się na poznanie zwarcia ważnego czy centrycznego. Zwarciem ekscentrycznym kwalifikuje się a wszystkie inne miejsca i przemieszczenia żuchwy występujące przy kontaktach zębów przeciwstawnych (szczęki i żuchwy).
Jak że z ryciny 31, zasięg nawykowych ruchów żuchwy, w którym następuje odgiyzanie kęsa pokarmowego, jest całkiem słaby i liczy tylko wycinek granicznych ruchów przywodzenia i odwodzenia żuchwy.
Dla celów praktycznych istotna jest wieść, że dotylne położenie żuchwy jest dużo stałą, powtarzalną jej funkcją i pewnie pełnić jako miejsce wyjściowe przy ustalaniu centralnego zwarcia, zwłaszcza Odwiedź stronę kiedy brakuje oparcia na samodzielnych zębach. Należy jeszcze pamiętać, że najbardziej dotylne położenie żuchwy jest równoważne z miejscem międzyguzko-wym tylko u około 10% populacji. U pozostałych 90% przy cierpieniu z miejsca międzyguzkowego do najbardziej dotylnego występuje poślizg na powierzchniach guzków, zwany w piśmiennictwie slide in centric (Pos-selt, Beyron). W okresie tej funkcji żuchwa rusza się coś do tylu i dołu, co jest stworzone przez tzw. prowadzenie guzkowe zębów trzonowych i przedtrzonowych. Podczas ustalania centralnego zwarcia, po cofnięciu żuchwy do najbardziej dotylnej pozycji zwarciowej, należy pozwalać na niewielki ruch ku przodowi i górze, tak żeby znalazła się ona w miejscu mięśniowym, u grup ludzi najbardziej podobnym do miejsca międzyguzkowego. Przeciętna odległość między najbardziej dotylnym położeniem i położeniem międzyguzkowym waha się w możliwościach 0,5-1 mm.
Boczne ruchy żuchwy
Ruch wysuwania i cofania żuchwy, jak jeszcze ruchy boczne, można zauważyć na poziomej płytce zamontowanej w samej szczęce, podczas jeśli w innej umocowany jest korzystny pisak rejestrujący przesunięcia tylno--przednie i boczne. W warunkach prawidłowych pisak zarejestruje wykres o kształcie luku gotyckiego, którego wierzchołek będzie oceniał najbardziej dotylne położenie żuchwy, a ramiona zasięg ruchów bocznych. Linia prosta uciekająca od wierzchołka pośrodku ramion luku będzie oceniała doprzednie wysunięcie żuchwy (ryc. 33).
Boczne ruchy żuchwy tworzą się z jej miejsca międzyguzkowego lub dużo dotylnego i polegają głównie na huśtawkowym unoszeniu się po jednej ścianie i asymetrycznym ruchu rotacyjnym.
Strona, po której przeprowadza się jedzenie także w jaką żuchwa się przesuwa, nosi nazwę strony pracującej, podczas gdy strona niebiorąca wkładu w żuciu nosi
nazwę balansującej. Należy w obecnym miejscu zwrócić uwagę, iż w prawidłowym, harmonijnym uzębieniu naturalnym po stronie balansującej zęby nie są w dotyku.
Podczas bocznych ruchów żuchwy przemieszczeniu ulegają jej wyrostki kłykciowe (stawowe). Nauka ich ułożenia jest wygodna przy wykorzystaniu artykulatorów nastawianych indywidualnie, które umożliwiają na możliwie dokładne odtworzenie ruchów artykulacyjnych żuchwy. Przydatne są w ostatnim końca informacje na problem ustalania tzw. kąta Bennetta, jaki jest wyprodukowany przez płaszczyznę strzałkową i drogę unoszenia się wyrostka stawowego (w obrazie na stronę poziomą) po części balansującej, w toku wykonywania ruchu bocznego. Przeciętna liczba tego kąta wynosi około 15°.
Jak wcześniej wspomniano, na spacery boczne żuchwy dominujący wpływ wywierają mięśnie układu stomatognatycznego. Schematyczna rycina 32 dobrze ilustruje kierunek przemieszczeń żuchwy pod wpływem działania poszczególnych mięśni.
Ruchy żuchwy w stosunku do szczęki noszą także nazwę ruchów artykulacyjnych. Ruchy żuchwy i artykulacja żuchwy są więc wzorami i oba te stwierdzenia potrafią stanowić przyjmowane w organizacji stomatologicznej.